เขียนโดยอาจารย์จิรฐา อัคนิทัต

มักมีคนกล่าวกันว่า การไปดูงานในต่างประเทศนั้น ก็แค่พากันไปเที่ยว หากเป็นภาครัฐ ก็อาจถูกมองว่า ผู้ที่เดินทางมักมีความต้องประสงค์ที่จะเพิ่มเติมความรู้ความเข้าใจอย่างใดอย่างหนึ่ง แต่โดยส่วนใหญ่ปัญหาที่พบคือ เรามักไม่ค่อยพบการการดูงานที่ตรงใจ มุ่งสู่การสร้างความเข้าใจการค้าที่แท้จริง และสนุกกับการเรียนรู้นั้น ส่วนใหญ่จะพบกับการศึกษาดูงานที่เหมือนการท่องเที่ยวเป็นหลัก จึงมักพูดกันว่า ไปดูงานหรือไปเที่ยวกันแน่ ดังนั้น การเตรียมพร้อมตั้งแต่ต้นก็มีความสำคัญเช่นกัน คือ

1. ตั้งคำถามกับประเด็นปัญหาเชิงลึก ที่ต้องการเพิ่มพูนความรู้ เพื่อทราบว่าเราจะได้ไปในสถานที่ หรือ แหล่งข้อมูลที่ตอบโจทย์ความต้องการหรือไม่

2. เลือกผู้จัด ควรเลือกผู้จัดที่มีความชำนาญในเรื่องที่สามารถพาไปศึกษาดูงานได้ตรง และตอบประเด็นปัญหาที่ต้องการศึกษาได้ ซึ่งเดิมได้บางครั้งเราอาจพิจารณาแค่ว่า ไปที่ไหน พักที่ไหน ร้านอาหารอย่างไร แต่ไม่ได้เลือกผู้จัดที่มีความรู้ตรง จึงเหมือนกับการไปเที่ยวมากกว่าการดูงาน

3. ทำการบ้านร่วมกันก่อนการดูงาน นับเป็นเรื่องสำคัญที่เราต้องศึกษาตั้งแต่เรื่องคำถามหรือประเด็นสำคัญที่อยากรู้ในแต่ละสถานที่ที่ไปศึกษาดูงาน ตลอดจนเรื่องทั่วไปของประเทศนั้น เรื่องควรทำ ไม่ควรที่จะพูด มารยาทบางอย่าง ข้อห้ามบางอย่าง ภาษาบางอย่างทีควรทราบ และข้อที่ต้องระวังตัวในการเดินทาง ถ้าเป็นการเดินทางเองและต้องไปสถานที่ต่าง ๆ เองต้องศึกษาเรื่องแผนผังเมือง ระบบขนส่ง โรงแรมที่พัก อาหาร ไว้ด้วย

4. เตรียมความพร้อมเรื่องส่วนตัว นับเป็นเรื่องทั่วไปตั้งแต่เอกสารสำคัญ การจัดกระเป๋าถือ กระเป๋าเสื้อผ้า การเตรียมเสื้อผ้าให้เหมาะสมกับอากาศและมารยาท การให้เกียรติสถานที่ที่เราต้องไป การเตรียมเรื่องยาที่เกี่ยวข้อง โทรศัพท์และระบบโทรศัพท์ หรือบัตรโทรศัพท์ที่ต้องใช้เมื่ออยู่ต่างประเทศ ข้อห้ามที่พึงระวังในการเดินทางโดยเครื่องบินเช่น ของเหลว มี กรรไกร เป็นต้น การเตรียมเรื่องเงิน ค่าเงิน เครดิตการ์ด นามบัตรส่วนตัวที่มีภาษาต่างประเทศ เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อมสำหรับการดูงานนั้น ไม่ว่าจะเป็นกล้อง เครื่องอัดเสียงหรือภาพเคลื่อนไหว สมุดโน้ต ปากกาที่ให้ได้ดี บางครั้งหากมีประเด็นสำคัญอยู่ก่อนแล้วควรเขียนลงในสมุดโน้ตเพื่อกันลืมไว้เลยเพราะหลายครั้งเราอาจเพลิดเพลินกับสิ่งที่เห็น สิ่งที่ฟัง จนลืมถามประเด็นปัญหา หรือ อาจไม่กล้าที่จะถาม ก็สามารถเตรียมคำถามเป็นภาษาต่างประเทศไว้ก่อนได้ เพื่อจะไม่พลาดสิ่งที่อยากรู้

5. สรุปบทเรียน ความรู้หลังจากการเดินทางไปแล้ว เพื่อเห็นว่าเมื่อกลับจากการดูงานจะต้องทำอะไรต่อไป หรือสานต่อกิจกรรมอะไรบางอย่าง กับใครบ้าง

การเตรียมความพร้อมอย่างประณีตก็เป็นประโยชน์ในการดูงาน การสร้างความเข้าใจในตัวเอง ความต้องการชัด ๆ นั่นจะลดทอนปัญหาการไม่มีคำถาม ไม่กล้าถาม ไม่อยากพูดกับคนแปลกหน้า ภาษาไม่ดี ที่มักเป็นอุปสรรคในการเดินทางไปดูงานเสมอ การเตรียมพร้อมก็ทำให้เราเห็นจุดประสงค์ ทั้งเรื่องดูงาน และเรื่องอื่นๆ ทำให้เราสนุกกับการเดินทางเพื่อดูงานอีกด้วย