เรียบเรียงโดยอาจารย์จิรฐา อัคนิทัต

ความสัมพันธ์ไทย-นาโต้

การได้รับสถานะดังกล่าวไม่ได้หมายถึงการมีหลักประกันด้านความมั่นคงและการ ป้องกันประเทศร่วมกันเช่นเดียวกับที่สหรัฐฯมีกับประเทศสมาชิกนาโต้ แต่เป็นการแสดงให้เห็นถึงความสําคัญที่สหรัฐฯ ให้แก่ความสัมพันธ์ในลักษณะพันธมิตรกับประเทศไทยในศตวรรษที่ 21

Major Non-NATO Ally – MNNA หรือ ชาติพันธมิตรหลักนอกกลุ่มนาโต้

สถานะ "ชาติพันธมิตรหลักนอกกลุ่มนาโต้" ตามกฎหมายของสหรัฐอเมริกา มี 2 ประเภท คือ

สถานะที่ 1 เป็นการให้ตาม title 10 หมวดที่ 2350 (a) ของ U.S. code (แก้ไขโดย Nunn Amendment ปี 2530)
สถานะที่ 2 เป็นการให้ตามกฎหมายว่าด้วยการให้ความช่วยเหลือแก่ต่างประเทศ ปี 2541 (ตามที่ได้มีการแก้ไขโดย title 22 หมวดที่ 2321 (k) ของ U.S. Code) หมวดที่ 571

ซึ่งการ ให้สถานะ MNNA ประเภทที่ 2 นี้ อาจถูกยกเลิกได้โดยดุลพินิจของประธานาธิบดีสหรัฐฯ ซึ่งต้องแจ้งรัฐสภาล่วงหน้า 30 วัน อย่างไรก็ดี ที่ผ่านมา ยังไม่เคยมีการยกเลิกการให้สถานะ MNNA ประเภทนี้ และไม่มีหลักเกณฑ์ในการยกเลิกสถานะดังกล่าว

บทบาท MNNA หรือ ชาติพันธมิตรหลักนอกกลุ่มนาโต้ 

สถานะที่ 1 กฎหมายให้อำนาจรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ในการให้สถานะ “ชาติพันธมิตรหลักนอกกลุ่มนาโต้” ด้วยความเห็นชอบจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศในการ  กําหนดสถานะ "ชาติพันธมิตรหลักนอกกลุ่มนาโต้"

วัตถุประสงค์ คือ ให้ประเทศที่ได้รับสถานะ MNNA สามารถเข้าร่วมในโครงการวิจัยและการพัฒนาของกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ได้ ประเทศที่ได้รับสถานะ MNNA ประเภทนี้มี 11 ประเทศ ได้แก่

1. อิสราเอล
2. อียิปต์
3. ญี่ปุ่น
4. ออสเตรเลีย
5. สาธารณรัฐเกาหลี (2530)
6. จอร์แดน (2539)
7. อาร์เจนติน่า (2541)
8. นิวซีแลนด์
9. บาห์เรน (2545)
10. ฟิลิปปินส์
11. ไทย (2546)

ประเทศที่ได้รับสถานะ MNNA ประเภทนี้จะได้รับสิทธิประโยชน์ ดังนี้

• บริษัทของประเทศที่ได้รับสถานะ MNNA สามารถเข้าร่วมการประมูลสัญญาการซ่อมบํารุง การซ่อมแซม หรือการปรับปรุงยุทโธปกรณ์ของกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ในบางโครงการนอกผืนแผ่นดินสหรัฐฯ
• ประเทศที่ได้รับสถานะ MNNA จะมีสิทธิ์ในการเข้าร่วมโครงการวิจัยและพัฒนาด้านการต่อต้านการก่อการร้าย ร่วมกับสหรัฐฯ บางโครงการ
• กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ สามารถเข้าร่วมโครงการร่วมมือเพื่อการวิจัยและพัฒนาเพื่อปรับปรุงขีดความสามารถในการป้องกันประเทศของประเทศที่ได้รับสถานะ โดยรับผิดชอบ ค่าใช้จ่ายร่วมกันอย่างเป็นธรรม

สถานะที่ 2 กฎหมายให้อํานาจประธานาธิบดีสหรัฐฯ ในการให้สถานะ MNNA แก่ประเทศใดประเทศหนึ่งได้หลังจากที่ได้แจ้งต่อรัฐสภาภายใน 30 วัน โดยมีวัตถุประสงค์ตามกฎหมายว่าด้วยการให้ความช่วยเหลือแก่ต่างประเทศและกฎหมายว่าด้วยการควบคุมการส่งออกอาวุธ การให้สถานะ MNNA ตามกฎหมายฉบับนี้มีผลบังคับใช้ในปี 2539 และได้มีการให้สถานะ MNNA เพิ่มเติม รวมทั้งหมด 11 ประเทศ โดยเริ่มแรกมีประเทศที่ได้รับสถานะ คือ

1. ออสเตรเลีย
2. อิสราเอล
3. อียิปต์
4. ญี่ปุ่น
5. สาธารณรัฐเกาหลี
6. นิวซีแลนด์
ต่อมาได้มีการให้สถานะ MNNA เพิ่มเติม ได้แก่
7. จอร์แดน (2539)
8. อาร์เจนตินา (2541)
9. บาห์เรน (2545)
10. ฟิลิปปินส์
11. ไทย (2546) 

ที่มาข้อมูล : กระทรวงการต่างประเทศ (Ministry of Foreign Affairs of the Kingdom of Thailand)
https://www.mfa.go.th/th/content/5d5bcc2715e39c306000a364?cate=5d5bcb4e15e39c3060006872